Psychoterapia, jako dziedzina psychologii, jest stosunkowo młoda, a jej początki sięgają końca XIX wieku. Wtedy to ludzie zaczęli odchodzić od przekonania, że choroby psychiczne są wynikiem działania sił nadprzyrodzonych. Mimo to, od zawsze istniała ciekawość dotycząca zrozumienia ludzkich zachowań i zjawisk, które nie miały oczywistych przyczyn biologicznych. Aby zrozumieć historię psychoterapii, warto cofnąć się do czasów plemiennych, gdzie wierzono, że dusza jest obecna we wszystkich elementach natury.
Wczesne społeczności wierzyły w animizm, sądząc, że choroby wynikają z opętania przez obce dusze. W związku z tym stosowano różne rytuały, takie jak egzorcyzmy, spowiedź czy inkubacja, aby przywrócić zdrowie. W starożytnej Grecji i świecie antycznym zaczęły się kształtować podstawy współczesnej psychoterapii, a także rozwijać racjonalne myślenie, filozofia i medycyna. Arystoteles wprowadził pojęcie „zaklęcia”, które miało znaczący wpływ na ówczesne myślenie. Platon natomiast podkreślał, że piękna mowa ma pozytywny wpływ na ciało i duszę, co można uznać za zapowiedź freudowskich teorii.
Nie można mówić o historii psychoterapii bez wspomnienia Hipokratesa i Galena. Corpus Hippocraticum stanowi jeden z fundamentów współczesnej medycyny. Hipokrates wiązał choroby z kondycją ciała, wprowadzając teorię czterech humorów: krwi, flegmy, żółci żółtej i czarnej. Galen rozwijał te koncepcje, rozróżniając zjawiska nadprzyrodzone, naturalne i nienaturalne.
W średniowieczu Kościół katolicki postrzegał choroby psychiczne jako działanie diabła, a spowiedź była formą leczenia. W okresie Oświecenia, myśliciele tacy jak Pinel zaczęli promować moralne podejście do leczenia chorób psychicznych, kładąc nacisk na humanizację pacjentów. W XIX wieku termin „psychoterapeuta” został użyty przez Cobbe’a, który podkreślał rolę wiary w procesie uzdrawiania. W tym czasie rozwijano także techniki hipnozy, uznawanej za akceptowalną metodę leczenia.
Podstawą hipnozy była teoria magnetyzmu zwierzęcego Van Helmonta, rozwinięta przez Mesmera. Teoria ta zakładała istnienie płynu fizycznego wypełniającego wszechświat, a jego brak równowagi miał być przyczyną chorób. Leczenie polegało na przywróceniu tej równowagi. Zwolennicy tej teorii nazywali się „fluidistami”, a przeciwnicy „animistami”. Puysegur, będący animistą, stosował hipnozę jako sposób na odzyskiwanie utraconych wspomnień przez pacjentów.
Szkoła Nancy, rozwinięta przez Braid’a, Liebaulta i Bernheima, zdefiniowała hipnozę jako rodzaj snu, a później zaczęto używać terminu „psychoterapia”. W 1895 roku Freud i Breuer opublikowali pracę o histerii, wprowadzając metodę katartyczną. Następnie rozwinięto technikę wolnych skojarzeń, która stała się symbolem psychoterapii.
Po psychoanalizie pojawiło się wiele alternatywnych metod terapeutycznych. Carl Rogers stworzył podejście skoncentrowane na osobie, a behawioryzm zaproponował nowe spojrzenie na zaburzenia psychiczne. W latach 60. i 70. XX wieku autorzy tacy jak Skinner i Wolpe opracowali podstawy terapii behawioralnej. W tym czasie rozwijały się także inne modele, jak psychologia humanistyczna Maslowa oraz model systemowy, często stosowane w terapii rodzinnej. Teorie behawioralne dały początek modelom poznawczym Becka, Ellisa i innych.
W latach 90. popularność zyskały terapie trzeciej generacji, które koncentrowały się na zmianie relacji pacjenta z jego myślami, zamiast modyfikowania ich treści. Choć trudno jest jednoznacznie ocenić skuteczność różnych metod terapeutycznych, powszechnie uznaje się, że każda forma psychoterapii jest bardziej efektywna niż brak jakiegokolwiek leczenia.
Gabinety psychoterapeutyczne w dużych miastach Polski
Gabinety psychoterapeutyczne można spotkać w całej Polsce. Oferują one różne rodzaje terapii w różnych nurtach. Oto kilka gabinetów znajdujących się w dużych miastach w Polsce: